Startende leraren die aan de slag gaan op een vernieuwende school zoals PLEION, moeten vaak erg wennen. Om ze beter voor te bereiden, maakten PLEION-scholen, lerarenopleidingen, Platform Samen Opleiden en Schoolinfo samen rubrics en workshops. Lees hoe jij ze kan gebruiken.
Vernieuwend onderwijs
“Wij werken met studielabs of leerpleinen en doorbreken daarmee het gewone klaslokaal”, vertelt Elly Loman, rector en docent aardrijkskunde op PLEION-school Hyperion Lyceum. Het lesgeven op een leerplein is een voorbeeld van vernieuwend onderwijs dat niet of anders aan bod komt in de lerarenopleiding. “Het is wennen voor startende leraren. Je staat in een ruimte tussen zo’n 60 leerlingen, die je coacht in plaats van lesgeeft op de traditionele manier. Ook moet je nauw samenwerken met andere leraren, ofwel team teachen.”
Waarom is het wennen?
“Eigenlijk biedt onze lerarenopleiding alles aan om op een vernieuwende school te kunnen werken,” vertelt Amber Brand, docent op de lerarenopleiding van de Hogeschool van Amsterdam. “We merken wel dat onze studenten vaardigheden soms al eerder nodig hebben. Ze leren bij ons bijvoorbeeld over coaching in leerjaar 3. Loop je in je eerste leerjaar stage op een vernieuwende school zoals PLEION? Dan mis je deze vaardigheid nog.” Studenten vinden het ook lastig dat ze de zes fasen van een instructieles – waarover ze leren in de opleiding – vaak niet kunnen oefenen op een vernieuwende school. “Ze moeten de zes-fasen-structuur die ze leren zelf vertalen naar een leerplein met een stuk of 60 leerlingen.”
Je weg vinden op een vernieuwende school
Hanneke de Graaff, voormalig schoolopleider op PLEION-school UniC en opleider aan de Universiteit van Utrecht: “We wilden graag iets maken, zodat startende leraren makkelijker hun weg kunnen vinden op een vernieuwende school.” Een aantal schoolopleiders van PLEION-scholen, zes lerarenopleidingen en Schoolinfo gingen samen aan de slag. Ze zochten eerst uit wat een leraar nodig heeft die op een PLEION-school gaat werken. Vervolgens hebben ze een set rubrics gemaakt waarin de vaardigheden staan die je specifiek nodig hebt om op een vernieuwende school te werken. Om startende leraren deze vaardigheden te kunnen leren, hebben ze ook workshops ontwikkeld met een handleiding.
Rubrics en workshops
Hanneke: “Door de rubrics word je je bewust van waar je staat. Waarin ben je heel goed en waarin wil je je verbeteren?” Amber: “Met de rubrics kunnen lerarenopleiders ook eenvoudiger zien welke ontwikkeling een stagiaire doormaakt op een vernieuwende school.” Hanneke: “Als je eenmaal weet waar je staat, is het handig om een gesprek aan te gaan over je verdere ontwikkeling. Praat met je leidinggevende of stagebegeleider over waarom je naar een ander niveau wilt en hoe je dit wilt gaan doen. Daarom hebben we ook workshops ontwikkeld waarin je leert welke stappen je kunt zetten om op een volgend niveau te komen.”
Elke school kan ermee aan de slag
Zowel lerarenopleidingen als stagescholen kunnen de rubrics en workshops gebruiken. “En niet alleen PLEION-scholen, maar voor elke vernieuwende stageschool zijn de rubrics en workshops relevant. Want het dwingt leraren om goed na te denken over waarom ze iets doen in hun les. Ik denk dat dit steeds meer gewoon wordt. Maar de ene school is hier verder mee dan de andere”, vertelt Elly.
Procesbegeleiding
Schoolinfo begeleidde het proces en de samenwerking tussen de scholen en de lerarenopleidingen. Door bijvoorbeeld vergaderdagen te plannen, kritische vragen te stellen en workshops te organiseren. Hanneke: “Het was heel waardevol dat er iemand bij was die niet in de waan van de dag van de school bezig was en die de helicopterview hield. Ook was het fijn dat Schoolinfo nadacht over de verschillende werkvormen tijdens de bijeenkomsten. Er was dus niet alleen een afspraak in de agenda, maar we konden ook lekker aan de slag! Er was duidelijk nagedacht over een stappenplan met ruimte voor suggesties van de deelnemers. Zo hebben we samen een mooi resultaat behaald.”
Hoe gaat het verder?
Elly is enthousiast over de rubrics en de workshops: “Ik hoop dat de samenwerking met de lerarenopleidingen overeind blijft.” Elly vindt dat scholen meer moeten weten wat onderzocht is door lerarenopleidingen en wat werkt. En dat lerarenopleidingen meer moeten weten wat er op scholen gebeurt. Ze wil heel graag starten met stagelopen bij elkaar. “Ik loop dan mee bij een lerarenopleiding en zij bij ons. En niet alleen kijken hè, ook doen en ervaren.” Amber is het helemaal met Elly eens: “Stagelopen is een geweldig idee. Ik ben voor een onderzoekende houding. Als we meer bij elkaar kijken, wordt de maatschappelijke discussie over vernieuwend onderwijs minder een voor-tegen-debat. En meer een soort onderzoek over hoe we allemaal onze lespraktijk nog verder kunnen verbeteren.”
Downloads
Download hier de rubrics en de workshops en ga er zelf mee aan de slag!
- Rubric: de leraar in de rol van pedagoog
- Rubric: de leraar in de rol van visionair
- Rubric: de leraar in de rol van didactisch coach
- Rubric: de leraar in de rol van ontwerper
- Rubric: de leraar in de rol van teamspeler
- Workshop vaardigheden: Visiedocument
- Workshop vaardigheden: Team Teaching
- Workshop vaardigheden: Pedagoog
- Workshop vaardigheden: Ontwerpen
- Workshop vaardigheden: Leerklimaat, Motivatie, Executieve Functies
- Workshop vaardigheden: Didactisch Coachen
Heb je vragen over de rubrics of over de workshops? Stuur dan een mail naar Hyperion.
Hier vind je de lijst met personen die hebben meegewerkt aan de rubrics en workshops.
Edualdo.nl
Heb je vragen over werken op een PLEION-school of een andere vernieuwende school? Of wil jij net als Elly en Amber stagelopen? Plaats een bericht op Edualdo.nl en leraren uit het hele land denken met je mee.