Niet elke ouder kan bijles betalen. Op de HBM maken de leerlingen hun huiswerk op school waardoor ze, ongeacht hun sociaaleconomische achtergrond, evenveel kans hebben op het behalen van hun diploma.
Het roer om
Ongeveer eenderde van de leerlingen van de HBM (voorheen Haemstede-Barger Mavo) in Heemstede volgde schaduwonderwijs. Directeur Mattie Smits-Jansen: “Wij zagen dat die leerlingen beter presteerden dan kinderen die geen bijles kregen. Het behalen van je diploma mag wat ons betreft niet afhankelijk zijn van het inkomen van je ouders. Daarom gooiden wij het roer om en zijn wij sinds schooljaar 2018-2019 een (t)huiswerkvrije school.”
Bekijk hier het filmpje dat EenVandaag maakte over huiswerkvrij onderwijs op het HBM:
Andere invulling van de lessen
Bij alle vakken wordt er gewerkt richting de uiteindelijke leerdoelen van de leerling. Daarbij worden ook tussendoelen gesteld. Geschiedenisdocent Ilan van Veen: “Tijdens de mentorles kijken we met de leerling twee weken vooruit en maken we een planning met die doelen voor ogen. Op basis van die planning schrijven ze zich in voor de flexuren. Die kunnen ze zelf invullen als stilte-uur, werk-uur of als begeleidingsuur.” Bij een stilte-uur werken leerlingen in stilte aan een vak naar keuze. Een werkuur is voor maakwerk, dan kunnen ze samenwerken met een klasgenoot en vragen stellen aan een docent. Een begeleidingsuur is een bijlesuur. “Elke vakdocent heeft ongeveer 20 minuten ingeleverd om ruimte te maken voor dit rooster. Normaal had ik twee keer 50 minuten in de week, nu heb ik één keer 80 minuten voor een vakles. Je zou kunnen denken dat ik 20 minuten kwijt ben, maar in de praktijk blijkt dat de nieuwe vorm efficiënter werkt. Lessen van 80 minuten voorbereiden en geven vraagt wel een andere inzet van leraren. We vullen de lessen nu gevarieerder en actiever in. De momenten voor extra uitleg vallen buiten de vaklessen”, legt Ilan uit.
Leerlingen coachen
Ilan motiveert dat het leren an sich ook iets is wat een kind moet leren. “Doordat je als docent meer tijd met ze doorbrengt, kun je leerlingen coachen in de beste manier van leren. Dat is voor elke leerling anders. Als docent ben je bovendien beter in de gelegenheid om te signaleren of ze het niveau aankunnen en je hebt veel beter zicht op hun prestaties. Je was er namelijk bij toen ze voor die ene toets aan het leren waren. Je kan op tijd bijsturen.” Voor zijn vak geschiedenis gebruikt Ilan een studiewijzer als leidraad voor een periode. Daarin zien leerlingen op welke momenten bepaalde opdrachten gereed moeten zijn. Ilan: “De studiewijzers worden gedeeld met de mentoren, die de leerlingen vervolgens helpen met het maken van de weekplanning. Door meer opdrachten te maken kunnen leerlingen versnellen en voor achterblijvers zijn er extra herhalingsopdrachten. Op die manier kunnen we de leerlingen meer maatwerk bieden.”
Leerling Riven: “Nu zijn al mijn cijfers hoger, heb ik mijn huiswerk altijd af en werk ik zelfs vooruit.”
Een goede voorbereiding
Dat het team van de HBM een vrij vlekkeloze overgang doormaakte naar het nieuwe systeem hebben ze te danken aan een goede voorbereiding. Mattie: “De leraren gaven aan voor dit model te willen gaan, maar waren zich ervan bewust dat dat een andere aanpak van de les vroeg: met meer afwisseling. Een half jaar voordat we huiswerkvrij werden, volgden de leraren extra scholing in het actiever en gevarieerder invullen van de lessen. Voor de invulling van de huiswerkvrije aanpak hebben we een werkgroep samengesteld waarvoor collega’s zich konden opgeven. We organiseerden klankbordmomenten om de andere leraren te informeren en van gedachten te wisselen. Zo werd het echt iets van het team.”
Ouders en leerlingen zijn enthousiast
Ook voor ouders en leerlingen zijn klankbordavonden georganiseerd. Ze werden uitgebreid geïnformeerd en kregen de kans om mee te denken. Hun reacties zijn positief. De leerlingen zijn dagelijks van 8.30 uur tot uiterlijk 15.45 uur op school, waarbij soms een uur vrij wordt gegeven bij goede resultaten. Eenmaal thuis, hoeven ze niet meer aan hun huiswerk. Ilan: “Ik merk bovendien dat leerlingen met plezier naar de lessen komen. Aan de ene kant hebben de leerlingen de vrijheid om zelf hun flexuren te bepalen en aan de andere kant vinden ze de structuur van het werken op school ook wel fijn. Er zijn genoeg kinderen met verplichtingen thuis, zoals broertjes of zusjes van school halen of sporten op hoog niveau. Voor hen is het superfijn dat ze het huiswerk op school kunnen doen.”
Leerling Luna: “Ik zit wel wat langer op school, maar dan hoef ik thuis niets meer te doen aan mijn huiswerk.”
Zelf aan de slag met dit systeem?
Mattie raadt scholen aan om bij andere scholen te gaan kijken om inspiratie op te doen. Ilan vult aan: “Belangrijk is de overtuiging te hebben dat het werkt. Je moet echt gevarieerd les willen en kunnen geven. Als je daar tijd in investeert, worden je lessen waardevoller. Ik merk dat de leerlingen er positief op reageren. We zien ook dat leerlingen met een leervraag blij zijn dat ze na de reguliere lessen ruimte hebben om extra aandacht te vragen. Elke leerling kent bijna elke docent bij naam en vice versa. Wij hebben aandacht voor de leerling en vanuit die aandacht kan de leerling zelf gaan groeien.”
- Lees hier meer over het HBM en het systeem (t)huiswerkvrij.
- Bekijk hier de studiewijzer van Ilan.
Kansen(on)gelijkheid
Ervaar jij ook kansenongelijkheid op school doordat sommige leerlingen wel en sommige leerlingen niet bijles (kunnen) volgen? Of heb jij op jouw school daar een andere aanpak voor? Laat het ons dan weten via info@schoolinfo.nl.