Op het Udens College volgden twaalf docenten die leiding geven aan veranderteams, samen een Veranderkrachttraject op maat. “Dit is een vliegwiel voor ontwikkeling.”
De afgelopen jaren heeft het Udens College hard gewerkt om het onderwijs meer rondom leerlingen te organiseren, dan andersom. De kern van deze verandering is dat leerlingen meer vrijheid krijgen, bijvoorbeeld in het tempo en het niveau waarop ze vakken volgen. Dat kan pas als docenten goed zicht hebben op de leerling. Daartoe zijn ‘schooltjes binnen de school’ gemaakt, waarin steeds een groep van 15 docenten verantwoordelijk is voor het onderwijs aan 150 leerlingen.
Wel feedback, geen cijfers
Iedere docent coacht leerlingen, alle klassen hebben dagelijks een mentoruur en iedere leerling heeft wekelijks een coachgesprek van een kwartier. Vorderingen worden minder uitgedrukt in cijfers en leerlingen krijgen meer feedback, vertelt schoolleider Alwin Wiersma. “In de pilot geven wij geen cijfers. We gebruiken een portal waarin vooral ruimte is voor feedback, en waarin een simpel kleurensysteem aangeeft of je een vak op t-, h- of v-niveau hebt afgerond.”
Schooltjes binnen de school
Kleine veranderteams vormden de afgelopen jaren de motor om het onderwijs meer rondom de leerlingen te organiseren. De leiding van de teams was in handen van docenten, die tot taak hadden de verandering aan te zwengelen. “Daarvoor moet je sterk in je schoenen staan, want je teamleden zijn docenten en dus ook experts”, zegt Alwin. Vandaar dat twaalf teamleiders ingingen op het aanbod van een traject op maat waarmee ze hun veranderkracht konden vergroten. Ze leerden een verandering starten, begeleiden, borgen en delen. “Dat heeft de ontwikkeling op school versneld.”
Veranderkrachttraject
Het traject van het Udens College is een variant op de Veranderkrachttrajecten zoals die binnen het project Leerling 2020 van Schoolinfo zijn ontwikkeld. Deelnemers volgden vier groepsbijeenkomsten met deelnemers van andere scholen en krijgen daarnaast vier individuele gesprekken met een externe coach. Op het Udens gebeurde dat ook, alleen werken de deelnemers hier op dezelfde school. Ze kregen allemaal begeleiding van dezelfde externe coach, daarnaast was er een interne coach. Die rol werd vervuld door Alwin, die binnen de schoolleiding verantwoordelijk is voor de onderwijsverandering.
Nog krachtiger
Het idee om op zijn school een Veranderkrachttraject te organiseren, kwam op toen Alwin zelf een landelijk Veranderkrachttraject volgde. “Dat doe je met deelnemers van verschillende scholen. Ik heb er veel van geleerd, maar je ziet elkaar maar vier keer. Stel dat je elkaar goed kent? Dan is zo’n traject nog krachtiger, bedacht ik me. Zeker als je aan een gezamenlijke verandering werkt. Je hebt steun aan elkaar, je ziet de overlap tussen elkaars ervaringen en je doet ideeën op waarmee je je eigen bijdrage aan de verandering kunt versterken.” Daarnaast hadden de deelnemers extra baat bij de coachsessies omdat ze zelf ook een coachende rol op school vervullen vanuit de visie om leerlingen meer vrijheid te geven.
Tijd voor eigen vragen
De verwachtingen over de opbrengst van het traject zijn uitgekomen: “De teamleiders die meededen, vonden het fijn dat er zo veel aandacht was voor hun vragen. Eén tot anderhalf uur met een coach praten over dingen waar je tegenaan loopt – wanneer heb je daar anders de tijd voor?”, zegt Alwin. “Zeker in combinatie met de bijeenkomsten waarin we samen plannen maakten, werkten de coachgesprekken goed. Coaching is veelal individueel, de groepsbijeenkomsten zorgen voor een teamgevoel: samen voor iets gaan. Alleen coaching of alleen een groepsbijeenkomst, dat werkt niet. Juist het samenspel geeft kracht. Zo werd het Veranderkrachttraject een vliegwiel voor onze ontwikkeling.”
Duocoaching
Ook de duocoaching pakte goed uit, al was het even zoeken naar de rolverdeling. Besloten werd dat coach Ronald (extern) de gesprekken zou voeren in het bijzijn van Alwin (intern). Ronald: “Als externe coach bereik je makkelijker volledige openheid. Als deelnemer en coach een hiërarchische relatie hebben, is dat lastiger.” Toch wilde Alwin de ervaringen van zijn collega’s wel uit de eerste hand horen: “Dan zie je meteen dwarsverbanden.” Dat is sowieso het voordeel van een intern Veranderkrachttraject waarbij één coach meer docenten van dezelfde school begeleidt, vindt Ronald: “Je krijgt een inkijkje in de school en daardoor kun je beter coachen.”
Regelwerk
Net als bij de landelijke trajecten zorgde Schoolinfo ook bij het Veranderkrachttraject op het Udens College voor onder meer organisatorische ondersteuning. Voor Alwin een uitkomst, want met twaalf deelnemende collega’s, vier coachgesprekken per persoon en vier gezamenlijke bijeenkomsten had hij er anders veel regelwerk bij gehad. “Probeer maar eens twaalf mensen uit heel verschillende hoeken van de school op één dag bij elkaar te krijgen!”
Reacties van leerlingen en ouders
Een half jaar na de start van de nieuwe onderwijsaanpak stemmen de ervaringen tevreden, zegt Alwin. “Vooraf had een deel van de docenten en ouders er moeite mee. Maar over de aanpak om leerlingen meer te coachen is iedereen nu enthousiast. Ook de leerlingen, al is de een logischerwijs blijer met zijn coach dan de ander. De reacties zijn vooral positief en daar heeft Veranderkracht aan bijgedragen. De leiders van de veranderteams zijn beter toegerust voor hun taak: ze konden reflecteren op hun rol, kregen feedback en vergeleken hun ervaringen met die van anderen in eenzelfde situatie.”
Tips
Ronald: “Bij een intern Veranderkrachttraject kan het verleidelijk zijn om collega’s tot deelname te bewegen omdat je de groep vol wilt krijgen. Maar het werkt alleen als mensen echt gemotiveerd zijn. Liever minder mensen, maar wel echt gemotiveerde mensen.” Alwin: “Zorg dat een intern Veranderkrachttraject binnen een schooljaar zijn beslag krijgt. Na een zomervakantie krijgen mensen vaak nieuwe taken. Daar worden ze door in beslag genomen en dan is er minder motivatie en tijd om het traject goed af te maken.”
Meer weten
Meer weten over het vergroten van de veranderkracht binnen jouw school? Schoolinfo biedt op verzoek trajecten op maat aan. Lees meer over de bouwstenen van het traject of neem contact op met Elvira Davidsz.